فیستول مقعدی چیست؟

فیستول مقعدی (فیستول آنال) یک بیماری مربوط به نشیمنگاه است که در آن یک راه ارتباطی غیرطبیعی بین داخل مقعد و پوست پرده مقعد (پوست دور مقعد) شکل می‌گیرد. در این بیماری، یک لوله کوچک به نام فیستول از داخل مقعد به سمت پوست دور مقعد باز می‌شود. این فیستول می‌تواند به دلیل عفونت، التهاب، سایر بیماری‌ها یا جراحی ایجاد شود و باعث خروج مایعات، خون و مزاحمت‌های دردناک در منطقه مقعدی شود.

علل

عواملی که می‌توانند در ایجاد فیستول نقش داشته باشند، عبارتند از:

1. عفونت: بیماری‌هایی مانند آبسه، تب خال، سیفیلیس و بیماری‌های تناسلی می‌توانند باعث ایجاد فیستول شوند.

2. التهابات: التهاب در منطقه مقعدی به دلیل شرایطی مانند هموروئیدها یا زگیل‌های مقعدی می‌تواند به ایجاد فیستول آنال منجر شود.

3. بیماری‌های التهابی روده: بیماری‌هایی مانند کولیت التهابی و بیماری کرون نیز می‌توانند به ایجاد فیستول منجر شوند.

4. جراحی پروستات: در برخی موارد، جراحی پروستات می‌تواند باعث ایجاد فیستول آنال شود.

5. حمل و زایمان: در بعضی از موارد، حمل و زایمان نیز می‌تواند عامل ایجاد این بیماری باشد.

6. سایر بیماری‌ها: بعضی از بیماری‌هایی مانند دیابت، هیپرتروفی پروستات و بیماری‌های مربوط به سیستم ایمنی نیز می‌توانند در ایجاد فیستول نقش داشته باشند.

علائم

علائم فیستول مقعدی شامل موارد زیر می‌شود:

1. خروج مایعات از ناحیه مقعد: در بسیاری از موارد، فیستول باعث خروج مایعاتی از ناحیه مقعد می‌شود که ممکن است دارای بوی بدی باشد.

2. درد و ورم: فیستول آنال همچنین می‌تواند به درد، ورم و تحریک ناحیه مقعد منجر شود.

3. خروج خون: در برخی از موارد، خروج خون از ناحیه مقعد همراه با باز شدن فیستول ممکن است رخ دهد.

4. قرمزی و التهاب: فیستول ممکن است باعث قرمزی، سفتی و التهاب پوست دور مقعد شود.

5. احساس حرکت داخلی: بعضی از افراد ممکن است احساس حرکت داخلی در ناحیه مقعدی که به شکل یک زخم وجود دارد، داشته باشند.

6. شرایط مرتبط با آن: در بعضی از موارد، فیستول همراه با بیماری‌های دیگری مانند هموروئید رخ می‌دهد.

روش‌های تشخیص

روش‌های تشخیصی که ممکن است برای شناسایی این بیماری استفاده شوند، عبارتند از:

1. بررسی فیزیکی: در بررسی فیزیکی، پزشک با استفاده از دستگاه بررسی نوری یا آینه، داخل مقعد را بررسی می‌کند تا به دنبال هر علائمی از فیستول باشد.

2. تصویربرداری: در برخی موارد، تصویربرداری مانند اسکنر و مغناطیسی رزونانس (MRI) مورد استفاده قرار می‌گیرد تا این بیماری تشخیص داده شود.

3. آنوسکوپی: در این روش، پزشک از طریق وارد کردن یک دستگاه آنوسکوپ به داخل مقعد، منطقه را بررسی می‌کند.

4. آزمایش فراصوت: در این روش، امواج فراصوتی برای تصویربرداری داخلی مقعد استفاده می‌شود تا این بیماری تشخیص داده شود.

تشخیص فیستول آنال برای پزشکان چالش‌هایی را ایجاد می‌کند، زیرا علائم آن شبیه به بیماری‌های دیگری مانند تومورها و التهابات هستند. بنابراین، برای تشخیص دقیق این بیماری نشیمنگاهی، ترکیبی از معاینه‌های فیزیکی و تصویربرداری ممکن است لازم باشد.

روش‌های درمان

درمان فیستول مقعدی شامل روش‌های زیر است:

1. داروها: در صورتی که فیستول با عفونت همراه باشد، پزشک ممکن است داروهای ضدعفونی‌کننده تجویز کند. این داروها برای کاهش التهاب و جلوگیری از عود عفونت مفید هستند.

2. جراحی: در بیشتر موارد، جراحی لازم است تا فیستول آنال به طور کامل پاک شود. در این روش، پزشک قطعه ای از پوست دور مقعد را بریده و لوله فیستول را خارج می‌کند. اگر فیستول عمیق باشد، ممکن است نیاز به چندین جراحی داشته باشید.

3. ترکیبی: برخی از پزشکان از ترکیبی از داروها و جراحی برای درمان این بیماری آنال استفاده می‌کنند. در این روش، پزشک ابتدا با داروها به کنترل عفونت بیمار می‌پردازد و سپس جراحی را انجام می‌دهد.

4.لیزر: لیزر فیستول مقعدی یک روش جدید و کارآمد در درمان فیستول است. در این روش، پزشک با استفاده از دستگاه لیزر، لوله فیستول را برش می‌دهد و سپس با شستشو و ضد عفونی کردن منطقه درمان را به پایان می‌رساند. به نظر می‌رسد که لیزر فیستول کارآمدتر از روش‌های قدیمی درمان فیستول مانند جراحی باز و اختلاط باشد. این روش کمترین خطر برای بیمار را دارد و همچنین زمان بهبود نیز کوتاه تر است.

هرچند که جراحی به عنوان درمان اصلی فیستول آنال در نظر گرفته می‌شود، اما در صورتی‌که فیستول سطحی باشد و با داروهای ضدعفونی‌کننده معالجه شود، درمان تنها با استفاده از دارو ممکن است. همچنین پس از درمان فیستول ، باید اقداماتی مانند رعایت بهداشتی و تغییر در رژیم غذایی انجام گیرد تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود.

پیشگیری

فیستول مقعدی یک بیماری است که در آن یک تنش دائمی در بافت‌های اطراف مقعد به وجود می‌آید و موجب نفوذ و باز شدن یک راه مخصوصی بین داخل مقعد و پوستی که قرار است تحت آن قرار گیرد، می‌شود. برای پیشگیری از فیستول آنال می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

1- حفظ بهداشت مقعد: حفظ بهداشتِ این منطقه، شامل شستشوی مقعد با آب و صابون پس از هر بار دفع، استفاده از دستمال توالت نرم و استفاده از دستمال مرطوب برای پاکسازی مقعد و جلوگیری از تحریک مستمر می‌شود.

2- رعایت تغذیه سالم: خوردن مواد غذایی سالم و غنی از فیبر، کاهش مصرف غذاهای چرب و شیرین و نوشیدن آب کافی می‌تواند به پیشگیری از فیستول کمک کند.

3- جلوگیری از یبوست و شکم‌درد: برای جلوگیری از یبوست، باید سعی کنید همیشه به موقع دفع کنید و مصرف غذاهای با فیبر بالا و کمی استفاده از داروهای مسهل توصیه می‌شود. همچنین، جلوگیری از شکم درد نیز می‌تواند به پیشگیری از فیستول آنال کمک کند.

4- جلوگیری از تغییرات در فشار داخلی شکم: برای جلوگیری از افزایش فشار داخلی شکم، باید از برخی عادات غذایی و رفتاری مثل خوردن مواد غذایی چرب و تند، بی‌حرکتی بیش از حد، بارداری و زایمان سخت، استفاده از قرص دستگاه گوارش و… خودداری کنید.

در صورت داشتن هرگونه علائمی مانند درد، خونریزی یا تورم در منطقه مقعدی، بهتر است به پزشک بیماری های نشیمنگاهی مراجعه کنید.