سرطان روده بزرگ (به انگلیسی: Colorectal cancer) که با اسامی سرطان کولون، سرطان رکتوم یا چنگار روده بزرگ نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در جهان است. در این مطلب درباره دلایل بوجود آمدن آمدن، علائم آن و روش‌های درمان آن توضیحاتی ارائه می دهیم.
علائم و علل
سرطان روده بزرگ یکی از انواع شایع سرطان است که می‌تواند در بخش‌های مختلف روده بزرگ رخ دهد، اما بیشتر در قسمت آخر روده بزرگ (ضایعات) اتفاق می‌افتد. علائم سرطان کولون در مراحل اولیه به طور معمول خیلی واضح نیستند و ممکن است فرد در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشد.
بعد از مدتی، ممکن است علائم زیر در فرد مبتلا شده به سرطان رکتوم دیده شود:
– تغییر در عادات روده‌ای، مانند اسهال یا یبوست
– خونریزی روی فضای حجمی مدفوع
– درد شکمی و لگنی
– تغییر در شکل مدفوع
– کاهش وزن غیر منطقی
علل سرطان کولون هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما تقریباً 75٪ افراد مبتلا به این بیماری بیشتر از 50 سال سن دارند. علاوه بر این، چاقی، مصرف الکل، فراوانی استفاده از دخانیات، فعالیت بدنی کم و رژیم غذایی نامناسب نیز می‌توانند به افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کنند. البته در برخی موارد، سرطان رکتوم به دلیل عوامل وراثتی نیز ممکن است رخ دهد.
فرایند تشخیص
تشخیص سرطان روده بزرگ در مراحل اولیه، به علائم و شکایات بیمار و سوابق پزشکی و خانوادگی و همچنین آزمایشات پزشکی بازمی‌گردد. به طور کلی برای تشخیص سرطان کولون، مراحل زیر انجام می شود:
1- بررسی تاریخچه پزشکی و سوابق خانوادگی: در این مرحله، پزشک نیاز دارد تا درباره سوابق پزشکی بیمار و خانوادگی او بپرسد. این شامل بررسی مشکلات پزشکی قبلی، درمان‌های قبلی، علائم حال حاضر و سابقه خانوادگی از چنگار روده بزرگ است.
2- بررسی علائم بالینی: پزشک به دنبال علائمی چون اسهال، یبوست، درد شکم، خونریزی روی فضای حجمی مدفوع و از دست دادن وزن غیر منطقی است.
3- بررسی بازتاب‌های جسمانی: پزشک معمولاً برای بررسی بازتاب‌های جسمانی بر روی شکم، اندام تناسلی و مقعد بیمار نگاه می‌کند. در صورت نیاز، پزشک می‌تواند از آزمایش‌های تصویربرداری مثل کولونوسکوپی و یا CT scan استفاده کند.
4- آزمایشات خون: آزمایش خون می‌تواند به پزشک کمک کند تا نظریه‌هایی را درباره سلامتی بیمار، همچنین احتمال وجود عفونت یا التهاب در بدن بیمار شکل دهد.
5- آزمایش فضای حجمی مدفوع: پزشک می‌تواند با بررسی فضای حجمی مدفوع نمونه ای از مایعات روده بزرگ برای شناسایی مواد شیمیایی مانند خون، رنگ و شکل مدفوع را بررسی کند.
6- کولونوسکوپی: این تست یکی از مهمترین و دقیق‌ترین روش‌های تشخیص سرطان کولون است. در این روش، یک لوله با نور قوی به داخل روده بزرگ فرو می‌رود تا پزشک بتواند تصاویر روده بزرگ را مستقیماً ببیند.
روش‌های درمان
روش‌های درمان سرطان روده بزرگ به نوع و مرحله سرطان، سن بیمار، وضعیت عمومی، تاریخچه پزشکی و دیگر عوامل بستگی دارد. اما به طور کلی، روش‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شود:
1- جراحی: در صورتی که سرطان در مراحل اولیه باشد و به دیگر اعضا منتقل نشده باشد، جراحی می‌تواند روش درمانی مناسب باشد. در این روش، بخش روده بزرگ که سرطان دیده شده است، برای جلوگیری از گسترش سرطان، حذف می‌شود.
2- شیمی درمانی: در برخی موارد، پس از جراحی، برای کاهش احتمال بازگشت سرطان، شیمی درمانی (درمان با داروهای شیمیایی) نیز انجام می‌شود.
3- درمان تابشی: برای کاهش اندازه سرطان قبل از یا پس از عمل جراحی، درمان تابشی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این روش، با استفاده از پرتوهای X-ray یا دیگر پرتوهای مشابه، سلول‌های سرطانی نابود می‌شوند.
روش‌های پیشگیری
1- غذای سالم: مصرف مواد غذایی غنی از فیبر و کم چربی، احیاء حرکات روده و کاهش احتمال سرطان روده بزرگ را دارد.
2- ورزش: ورزش و حرکت بدنی، بهبود کلی بدن و همچنین کاهش احتمال مبتلا شدن به سرطان کولون را به دنبال دارد.
3- صرفه جویی در مصرف الکل: مصرف مطمئن الکل نیز باعث کاهش احتمال بروز چنگار روده بزرگ خواهد شد.
4- ارتباطات جنسی سالم: مقابله با عوامل خطر مربوط به سرطان کولون، به توجه به ارتباطات جنسی سالم است. برای مقابله با عامل خطر مرتبط با سرطان روده بزرگ، بهترین روش جلوگیری از فعالیت جنسی غیرسالم است.
5- صرفه جویی در مصرف تنباکو: مصرف تنباکو یکی از عوامل خطر مرتبط با بروز سرطان رکتوم است. بنابراین، کم کردن میزان مصرف تنباکو و سیگار می‌تواند به کاهش احتمال ابتلا به سرطان کولون کمک کند.
6- بررسی منظم: برای پیشگیری از چنگار روده بزرگ، بررسی های منظم از جمله کولونوسکوپی می‌تواند به شناسایی و درمان سرطان در مراحل اولیه کمک کند.
7- ژنتیک و تاریخچه خانوادگی: در صورتی که شما اعضای خانواده‌ای با سابقه سرطان کولون دارید، باید با پزشک خود در مورد برنامه‌های پیشگیری صحبت کنید. همچنین، اگر به علائم سرطان رکتوم مبتلا شده‌اید، بهتر است تست‌ها و بررسی‌های لازم را انجام دهید.
با توجه به اینکه سرطان کولون یک بیماری جدی است، بهتر است به نکات پیشگیری بالا توجه شود و در صورت وجود علائم، در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک معالجه مراجعه کنید.
